Östrojen Nedir?

Östrojen, kadınsal özelliklerin ve fiziksel değişimlerin, gelişimini ve korunmasını destekleyen bir grup steroid hormondur. Östrojen, kadınların fiziksel özelliklerinden ve üremesinden sorumludur. Yumurtalıklarda üreme yapar ve üreme yaşındaki kadınlarda Östrojen seviyeleri çok daha yüksektir. Östrojen öncelikle erkek ve kadın fizyolojisi arasındaki yapısal farklılıkları belirler. Östrojen eksikliği çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir bu gibi durumlarda östrojen tedavisi uygulanabilir.

Östrojen hormonu vücudunuzun çeşitli alanlarına etki eder, cinsel gelişimi arttırır, kemik gücünü artırır, kalp sağlığını geliştirir ve ruh halini artırır.

Östrojen Türevleri

Anlaşıdığı gibi, östrojen kadın cinsiyet hormonudur. Kadın üreme ve üreme dışı sağlıkta önemli rol oynamaktadır .

Vücudunuz üç farklı tür östrojen üretir. 

• Östradiol, çocuk doğurma çağındaki kadınlarda üreme yapan ana östrojen hormonudur.
• Östroron , vücudunuzun menopozdan sonra üreme yaptığı östrojen kaynağıdır. (adet dönemleri durduğunda)
• Östriol, hamilelik sırasında üreme yapan ana östrojen

Östrojen Neden Önemlidir?

Östrojen, bir kızı kadına dönüştüren fiziksel değişikliklerin gerçekleşmesinde rol oynar. Bir diğer ismiyle bu döneme ergenlik denir. 

Bu değişiklikler şunları içerir:

• Göğüslerin büyümesi
• Kasık ve koltuk altında kıllanma
• Adet döngülerinin başlaması

Östrojen Nasıl Üreme Yapar?

Östrojen esas olarak yumurtalıklarda üretilir. Vücudunuzdaki ana östrojen kaynağıdır. Adrenal bezler ve yağ hücreleri de az miktarlarda östrojen hormonu üretir. Östrojen kanınızdan geçer ve üreme sistemini, idrar yolunu, kalp ve kan damarlarını, kemikleri, göğüsleri, deri, saç, mukoza zarlarını, pelvik kasları etkileyerek vücudunuzun her yerinde hareket eder. Kas-iskelet sistemi ve kardiyovasküler sistemler dahil birçok organ ve beyin östrojenden etkilenir.

Östrojen Seviyesi Ne Kadar Olmalı ?

Menopoz öncesi kadınlarda östrojen seviyeleri mililitre başına 30 ila 400 pikogram arasında değişir (pg / mL). Menopoz sonrası kadınlarda bu seviyeler 0 ila 30 mg / mL arasında olup, erkekler için 10 ila 50 pg / mL arasındadır. ( kaynak ).

Erkeklerde Östrojen Hormonu Değeri

Erkekler hem testosteron hemde östrojen üretir, ancak kadınlardan daha düşük seviyelerdedir. Erkeklerde östrojen, adrenal bezler ve testisler tarafından salgılanır. Erkeklerde bulunan östrojenin sperm sayısını etkilediği düşünülmektedir. 2010 yılında Asya Androloji Dergisi’nde yayınlanan bir makaleye göre, aşırı kilolu erkekler, östrojen nedeniyle düşük sperm sayısından daha fazla etkilenmektedir, çünkü obezler de aşırı östrojen oluşumunu sağlayan daha fazla yağ dokusu bulunmaktadır.

Erkeklerde yüksek östrojen aşağıdakilere neden olabilir:

• Büyüyen göğüsler (jinekomasti)
• Kötü ereksiyonlar
• Kısırlık

---

Östrojenin Faydaları

Östrojen, üreme haricinde bazı önemli durumlara da katkı sağlar. 

• Cinsel Gelişim:  Östrojen, vajina ve uterus dahil olmak üzere üreme anatominizin büyümesinden ve gelişmesinden sorumludur. Ayrıca göğüslerinizin gelişmesinden ve ergenlik döneminde kasıkta ve koltuk altında oluşan kıllanmanın büyümesinden sorumludur. Bu değişiklikler çocuk doğurma zamanınızın başlangıcını belirten ilk adet döneminizin yaklaştığını gösterir.

• Adet Döngüsü: Adet döngünüzün altında yatan amaç vücudunuzu hamileliğe hazırlamaktır. Östrojen, hamileliğe hazırlanmak için her ay rahim astarını oluşturmaktan sorumlu hormondur. Ayrıca adet kanamalarının başladığı ilk günlerindeki ağrılı ve yorgun hissettiğiniz dönemin ardından yükselek östrojen seviyeleri, vücudunuzda doping etkisi yaratır. Vücut fazla ödemden kurtulup, hafifleyerek daha dinç hale gelir. Östrojen sayesinde enerji düzeyinizi arttırıyor ve iyimserlik moduna geçiyorsunuz. Bu dönemde demir bakımından zengin gıdalar tüketmeniz adet dönemine bağlı sorunların giderilmesinde yardımcı olacaktır. 

• Kemik Gelişimi ve Sağlık:  Östrojen, kemiklerin büyümesinde ve olgunlaşmasında rol oynar. Ayrıca yetişkin kemiklerin, kemik döngüsünü düzenler ve kemik kaybına karşı korur. Menopoz sırasında kadınlarda yaygın olan östrojen eksikliği kemik emilimini arttırır. Bu kemik kütlesinin azalmasına ve kemik gücünün azalmasına neden olabilir (kaynak )

• Kalp Sağlığı: Östrojen kalp hastalıklarına karşı korunmaya yardımcı olur. Östrojen Hormonu, iltihabı azaltmak ve kolesterol seviyenizi kontrol etmek de dahil olmak üzere kan damarlarınızı sağlıklı tutmaya yardımcı olmak için, vücudunuzda bir çok görevde bulunur. Hep birlikte ele alındığında, premenopozal kadınlarda östrojenin kalp hastalığının önlenmesi üzerindeki olumlu etkisi önemlidir. Menopozda, östrojenin koruyucu etkisi gittiğinde, kadınlarda kalp hastalığında sürekli bir artış gözükmektedir. Bu yüzden östrojen seviyeleri kalp sağlığı açısından önem taşımaktadır.

• Duygudurum Yönetimi:  Östrojenin beyniniz üzerinde oldukça önemli bir etkisi vardır. Östrojenin beyin yapılarınızın nasıl bağlandığını, beyin hücrelerinizin nasıl iletişim kurduğunu ve hatta beyninizin şeklini etkilediği düşünülmektedir. Ek olarak, östrojen ruh halinizde büyük bir rol oynar, çünkü serotonin adı verilen beyin kimyasalları üzerinde çok güçlü bir etkiye sahiptir. Serotonin, ruh halini dengeleyici bir kimyasaldır ve östrojen üretimini destekler. Bu, östrojen seviyeniz düşük olduğunda serotonin seviyenizin de azalacağı anlamına gelir. Bunun etkisi bazı kadınlarda çok önemlidir. Serotonin üretiminde bu düşük östrojenle ilgili düşüşün doğum sonrası ve menopozal depresyona katkıda bulunduğu düşünülmektedir .

Östrojen Seviyeleri Neden Yükselir?

Ergenlik döneminde östrojen seviyelerinin yükselmesi normaldir. Çünkü Östrojen hormonu ergenliğe girmekte olan genç bir kızın vücudundaki fiziksel değişiklikleri besler. 

Ek olarak, aşırı kilolu kadınlarda yüksek östrojen seviyeleri görülür . Sağlıklı bir hamilelik sırasında östrojen seviyeleri yükselir ve yumurtalık, testis veya adrenal bezlerin tümörleri ile artan östrojen seviyeleri görülebilir.

Yüksek Östrojen Belirtileri

• Kilo alımı ve Yağlanma
• Göğüslerde hassaslık, şişkinlik, sızı ve kist oluşumu
• Selülit
• Saç dökülmesi
• Yorgunluk
• Düzensiz adet dönemi
• Cinsel istekte azalma
• Uyku problemleri
• Ellerde ve ayaklarda soğukluk
• Ruh halinde değişkenlik

Yüksek östrojen, hormonal kontraseptifler de dahil olmak üzere bazı ilaçların bir sonucu olabilir. Steroid ilaçlar , ampisilin, östrojen içeren ilaçlar, fenotiyazinler ve tetrasiklinler gibi bazı ilaçlar östrojen seviyelerini artırabilir. Doğum kontrol hapları genellikle daha yüksek konsantrasyonlarda östrojen içerir ve bunlar vücudun östrojen seviyelerini yükseltebilir ( kaynak ).

Düşük Östrojen Nedir?

Östrojen hormonu yumurtalıklarda üretilir ve yumurtalıkları etkileyen herhangi bir şey östrojen seviyelerinde eksikliğe neden olur.

Çeşitli faktörler östrojen eksikliğine neden olabilir.

• Aşırı egzersiz
• Kronik böbrek hastalığı
• Turner sendromu (bir kadının sadece bir X kromozomuyla doğduğu bir bozukluk)
• Zayıf çalışan hipofiz bezi
• Aşırı diyet, Anoreksiya veya diğer yeme bozuklukları
• Erken yumurtalık yetmezliği veya başka herhangi bir otoimmün bozukluk
• Tüp ligasyonu, yumurtalıklara kan akışını yanlışlıkla kesebilir ve östrojen seviyelerini düşürebilir
• Magnezyum eksikliği
• Doğum kontrol hapı hem östrojen hem de progesteronu bastırır
• Hipotiroidi
• Adrenal yorgunluk
• Hormon reseptörü bölgelerini bloke eden maya toksinlerinin aşırı büyümesi

Östrojen seviyelerini etkileyebilecek diğer faktörler

• Hamilelik, hamileliğin sonu ve emzirme
• Ergenlik
• menopoz
• Yaşlılık
• Aşırı kilo ve obezite
• Steroidler, ampisilin, östrojen içeren ilaçlar, fenotiyazinler ve tetrasiklinler de dahil olmak üzere bazı ilaçların kullanımı
• Yüksek tansiyon
• Şeker hastalığı
• Polikistik over sendromu (PCOS)
• Yumurtalıklarda ve böbrek üstü bezlerde oluşan tümörler

Östrojen Eksikliği Belirtileri ?

Henüz ergenliğe ulaşmamış kızlar veya menopoza yaklaşan kadınlar düşük östrojen riski altındadır. Bununla birlikte, her yaştan kadın bu durumu yaşayabilir.

Bu sorunun ortak semptomlarından bazıları şunlardır:

• Sıcak basmaları
• Ruh hali
• Vajina kuruluğu
• Uykusuzluk
• Kuru cilt
• Depresyon
• Baş ağrısı (migren)
• Yorgunluk
• Konsantrasyon ve odaklanma ile ilgili sorunlar
• Düzensiz adet dönemleri
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Ağrılı seks (vajinal yağlama olmadığından)
• Zayıf kemikler veya sık oluşan kırıklar (östrojen kalsiyum, magnezyum ve D vitamini ile birlikte çalıştığından östrojen eksikliği kemik yoğunluğunda bir azalma anlamına gelebilir)

Östrojen Tedavisi Nedir?

Vücut menopoza girdikten sonra daha az östrojen üretir. Östrojen tedavisi, vücutta bulunmayan östrojeni arttırmanın bir yoludur. Östrojen eksikliği, terapi ile hafifletilebilen bazı sorunlara neden olabilir.

Terapi vücudunuza ideal östrojen seviyelerini sağlar. Böylece menopoz sonrası sorunlarla daha iyi başa çıkabileceksiniz.

Östrojen Tedavisinin Riskleri Nelerdir?

Östrojen replasman tedavisi bazı ciddi riskler oluşturabilir. Araştırmalar sınırlı olsa da, bunları not etmemiz önemlidir.

• Çalışmalar, uzun süreli tedavinin meme ve yumurtalık kanseri riskini artırma olasılığını vurgulamaktadır. Ayrıca inme ve pulmoner tromboembolizm (bir kan damarının bir kan boğazıyla tıkanması) riskini artırabilir ( kaynak ).

Bu nedenle, tedaviye başlamadan önce doktorunuzla dikkatlice konuşmanız önemlidir. Doktorunuzun sağlık geçmişinizle ilgili her şeyi bildiğinden emin olun.

Östrojen replasman tedavisi herkes için uygun olmayabilir. Bu nedenle, karar vermeden önce lütfen doktorunuza danışın.

Kimler Hormon Tedavisini Kullanmamalıdır?

• Kanser hastaları (özellikle meme, yumurtalık veya rahim), kan pıhtıları ve yüksek tansiyon öykünüz varsa hormon tedavisi uygun olmayabilir.

• Önerilmeyen östrojen tedavisi kanser riskini artırabilir. Çalışmalar ayrıca östrojen olasılığının yumurtalık kanseri büyümesini uyarma olasılığı üzerine spekülasyon yapmaktadır ( kaynak ).

• Oral olarak uygulanan östrojen ayrıca kan pıhtılaşması riskini artırabilir ( kaynak ).

• Bazı araştırmala östrojen kullanan kadınlarda kan basıncında bir artış olduğunu bildirmiştir ( kaynak ). Diğer çalışmalar karışık sonuçlar göstermiştir.

Menopozda östrojen seviyeleri düşer mi?

Evet. Menopozda östrojen seviyeleri düşer. Bu, 40 ila 55 yaş arasındaki tüm kadınlar için doğal bir geçiştir. Östrojendeki düşüş, yumurtalıkları çıkarılan genç kadınlarda aniden ortaya çıkabilir ve bu da cerrahi menopoza neden olur.

Perimenopoz, menopozdan önceki geçiş dönemidir. Östrojen seviyelerindeki ilk doğal düşüş bu aşamada başlar. Diğer fizyolojik değişiklikler de başlar. Perimenopozdan geçen kadınlar , diğer menopoz semptomlarıyla birlikte kilo artışı yaşayabilir . Örneğin, düzensiz adet dönemleri, sıcak basmaları ve vajinal kuruluk olabilir .

Ortalama olarak, menopoz 51 yaşında ortaya çıkar. Böyle olduğunda, bir kadının vücudu daha az östrojen ve progesteron üretir. Menopozda östrojen seviyelerinin düşmesi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere rahatsız edici semptomlara neden olabilir:

• Sıcak basmaları
• Gece terlemeleri
• Vajinal kuruluk veya kaşıntı
• Libido kaybı veya cinsel dürtü

Bazı kadınlar huysuzluk yaşarlar. Bu östrojen kaybıyla ilişkili olabilir. Düşük östrojen seviyeleri, bir kadının kalp hastalığı, felç, osteoporoz ve kırık riskini de artırabilir .

Fitoöstrojenler

Fitoöstrojenler, bitki bazlı gıdalarda bulunan bir doğal bileşik sınıfıdır. Bunların çoğu beslenmemizin bir parçasını oluşturmaktadır.

Fitoöstrojenler östrojeni taklit eder. Kimyasal yapıları östrojene çok benzemektedir. Fitoöstrojenler vücuda girdiğinde, vücudun östrojen reseptörleri onlara östrojenmiş gibi davranır.

Fitoöstrojenler hormonları dengelemeye yardımcı olabileceğinden, bu menopoza yaklaşan kadınlar için iyi olabilir ( kaynak ). Bu bileşikler östrojen terapisine (sentetik östrojen kullanımını kullanan) doğal bir alternatif olarak hizmet edebilir.

Fitoöstrojenlerin osteoporoz riskini azalttığı, kalp hastalığını tedavi ettiği ve meme kanseri ve diğer menopoz semptomlarını önlemeye yardımcı olduğu bulunmuştur ( kaynak ).

Fitoöstrojenler de endokrin yıkıcılar olarak kabul edilir. Ayrıca östrojen tedavisi ile benzer riskler taşıyabilirler ( kaynak ).

Bu nedenle, doktorunuzun tavsiyesini almak her zaman daha iyidir. 

Fitoöstrojen bakımından zengin gıdalar şunları içerir:

• Fındık ve tohumlar (ceviz, susam, ayçiçeği tohumu)
• Tahıllar (buğday tohumu, yulaf, arpa)
• Meyveler (elma, nar, üzüm, kızılcık, havuç)
• Sebzeler (lahanası, maş fasulyesi, mercimek)
• Soya ürünleri (soya fasulyesi, soya peyniri, miso çorbası, tempeh)
• Sıvılar (kahve, bira, kırmızı şarap, zeytinyağı)
• Otlar (meyan kökü, kırmızı yonca)

urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentTypeID=85&ContentID=P00559

hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/estrogen

livescience.com/38324-what-is-estrogen.html

webmd.com/women/guide/normal-testosterone-and-estrogen-levels-in-women#1